Mukbang – Điều gì khiến “ăn” trở thành trend?

Những năm gần đây, Mukbang đã trở thành cụm từ không còn xa lạ với hầu hết người dùng mạng xã hội. Đặc biệt trong thời gian dịch bệnh căng thẳng, từ khóa “Mukbang” và “ASMR Mukbang” đã liên tục lên “hot search” với lượt tìm kiếm tăng đến 65% trong năm 2021. Nổi lên như một trào lưu mới trong văn hóa Hàn Quốc, vậy Mukbang là gì?

Nguồn gốc trào lưu Mukbang

Mukbang là gì?

Mukbang (먹방) là sự kết hợp giữa “먹는” (ăn uống) và “방송” (phát sóng). Hiểu đơn giản thì đây là hình thức “Vừa ăn vừa phát sóng”. Mukbang là hình thức ghi hình kết hợp giữa ăn uống và ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response – Phản ứng kích thích cảm giác tự động). Những âm thanh thực tế ASMR sẽ làm tăng sự kích thích cho người xem. Từ đó khiến Mukbang dần chiếm sóng trên hầu hết nền tảng giải trí điện tử.

Một buổi phát sóng Mukbang đơn giản là ghi lại bữa ăn của một người. Người đó có thể vừa ăn vừa trò chuyện với khán giả. Nhưng cũng có thể họ chỉ tập trung vào việc ăn và ASMR cho âm thanh của mình. Nội dung của một buổi ghi hình sẽ được người sáng tạo nội dung Mukbang – BJ (Broadcast Jockey) lên ý tưởng từ trước. Sau khi quay hình và chỉnh sửa, video sẽ được đăng tải lên các kênh SNS như Youtube, Instagram, Facebook, Tik Tok…

Mukbang xuất hiện lần đầu tiên tại Hàn Quốc trên nền tảng streaming AfreecaTV. Đây là nền tảng streaming đầu tiên ở Hàn Quốc. Buổi phát sóng ăn uống đầu tiên do 2 BJ nổi tiếng là MC Jack và MC In Jin của AfreecaTV thực hiện. Đến buổi phát sóng Mukbang thịt nướng của BJ Tae Hyun, cụm từ “Mukbang” lần đầu tiên sử dụng và phổ biến đến công chúng. Về sau, những cá nhân đam mê ăn uống cũng có thể thực hiện phát sóng Mukbang. Từ đó, nhiều người đã, đang và sẽ thành công trong lĩnh vực này.

Các loại hình Mukbang

Mukbang thử thách

Ở loại hình Mukbang này, các BJ sẽ thực hiện theo những thử thách do các cá nhân hay tổ chức đưa ra. Thử thách có thể là ăn với số lượng lớn hay thức ăn khó ăn, kích thích hoặc kỳ quái… Đây là loại hình được nhiều đài truyền hình thực hiện nhằm tạo sức lôi cuốn cho chương trình giải trí. Sự thành công của một video Mukbang thử thách nằm ở việc BJ có thể hoàn thành thử thách không. Việc đánh giá chất lượng thức ăn không quá quan trọng bằng. Vì vậy, thường sẽ được kết hợp với ASMR để tăng tính lôi cuốn cho buổi phát sóng.

Mukbang khám phá ẩm thực (review)

Đây là loại hình mukbang mang lại nguồn thu nhập “khủng” cho các BJ. Nội dung chính của loại hình này là đánh giá chi tiết hình thức, hương vị của món ăn. Đây cũng là một hình thức thu hút các nhãn hiệu tìm đến. Các BJ sẽ nhận được tài trợ từ các nhãn hàng để đưa ra những đánh giá khách quan về sản phẩm đó. BJ có lượng người theo dõi càng nhiều thì mức độ tiếp cận càng cao. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của sản phẩm. Hiện nay, các video Mukbang khám phá ẩm thực càng “thật” sẽ càng nhận được nhiều lượt xem bởi sự gần gũi và thực tế.

Mukbang giao lưu

Đây là loại hình Mukbang đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam khi trào lưu này được khởi xướng. Buổi ghi hình tập trung vào phần kể chuyện, giao lưu với khán giả. Nội dung câu chuyện rất đa dạng từ ẩm thực, văn hóa vùng miền… đến những câu chuyện đời sống thường nhật của họ. Một video Mukbang giao lưu được đón nhận nhiều hay không, phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng tương tác của BJ. Điển hình như “Quỳnh Trần JP – Cuộc sống ở Nhật” là một trong những kênh youtube mukbang giao lưu được yêu thích nhất tại Việt Nam. Những video vừa ăn uống vừa kể chuyện vô cùng bình dị, nhẹ nhàng. Nhưng cũng mang đến sự giải trí và giúp khán giả có cái nhìn đa chiều hơn về cuộc sống ở Nhật Bản.

Vì sao video Mukbang lại thu hút lượt xem “khủng”?

Sức ảnh hưởng đến từ BJ sáng tạo nội dung

Một trong những yếu tố quyết định sự thành công của một kênh Mukbang chính là sự sáng tạo của người làm nội dung. Lối nói chuyện thu hút, nội dung ghi hình thú vị, sự đa dạng và bắt mắt trong bày trí món ăn chính là những yếu tố quyết định trực tiếp chất lượng video. Một BJ càng có nhiều ý tưởng độc đáo và lôi cuốn thì càng thu hút được nhiều lượt xem. Song song với đó, độ nổi tiếng của họ cũng tăng dần theo lượt view. Nhờ vậy mà nhiều nhãn hàng tìm đến họ để thực hiện quảng cáo.

Sự thư giãn đến từ ASMR Mukbang

Cuộc sống ngày càng áp lực, nhu cầu giải trí thư giãn của con người ngày càng tăng lên. Và âm thanh ASMR chính là một trong những biện pháp thư giãn phổ biến nhất hiện nay. Đó là các âm thanh rất gần gũi như: tiếng gió, sóng biển, tiếng nhai, uống nước… nhưng lại có sức mạnh chữa lành (healing) thần kỳ.

Các nhà khoa học tin rằng những âm thanh này giúp cơ thể sản sinh ra tất cả các loại “hormone hạnh phúc”. Từ đó, giúp con người chúng ta thư giãn thần kinh, chống trầm cảm, căng thẳng và tăng khả năng tập trung. Bên cạnh đó, ASMR Mukbang còn kích thích ăn ngon, giúp cải thiện tình trạng chán ăn và sức khỏe tinh thần. Từ những lợi ích đó, video ASMR Mukbang nhanh chóng được đón nhận rộng rãi và liên tục lên top xu hướng.

Nguồn thu nhập đáng mơ ước

Không chỉ thỏa mãn về nhu cầu ăn uống của cá nhân, “Nghề Mukbang” còn đem lại nguồn thu nhập khủng cho các BJ. Những kênh Mukbang thu hút càng nhiều người xem thì nguồn thu nhập càng cao. Và khi đã có tiền thì họ có thể đầu tư cho kênh của mình trở nên tốt hơn.

Ngoài ra, với mức độ lan tỏa chóng mặt của ASMR Mukbang thì hình thức ASMR Marketing cũng xuất hiện và được nhiều nhãn hàng lựa chọn. Những BJ nổi tiếng sẽ nhận được tài trợ hoặc các hợp đồng quảng cáo từ các nhãn hàng lĩnh vực ăn uống. BJ phải kích thích tâm lý mua hàng của người tiêu dùng thông qua những video mukbang đó.

Những chia sẻ về nguồn thu nhập của các kênh Mukbang nổi tiếng Hàn Quốc

Các gương mặt nổi bật trong trào lưu Mukbang

Sức ảnh hưởng của trào lưu Mukbang không chỉ dừng ở Hàn Quốc mà lan rộng đến hầu hết các nước trên thế giới. Những năm gần đây, các video thường được các BJ đăng tải lên kênh Youtube để dễ dàng tiếp cận với khán giả. Và dần được xem như một “nghề” giúp tạo thu nhập cho các Youtuber Mukbang.

Tại Hàn Quốc

• Hongyu ASMR 홍유
• 설기양SULGI
• [햄지]Hamzy
• 쏘영 Ssoyoung
• GONGSAM TABLE 이공삼
• 문복희 Eat with Boki
• 까니짱 [ G-NI ]
• ZOEY ASMR 조이
• [Nareum_TV] 나름TV
• …

Tại Việt Nam

• Quynh Tran JP & Family – Cuộc sống ở Nhật
• YEWON TV
• Thánh ăn TV
• Vinh Nguyen Thi Cuộc Sống Mỹ
• Vợ Chồng Nhà Nhân – JP And FAMILY Cuộc Sống Ở Nhật
• …

Bốn bí mật về trào lưu Mukbang

Dù nạp một lượng lớn calo nhưng vẫn giữ vẻ ngoài cân đối

Một bữa ăn trên các video mukbang thường dao động từ 5,000 đến 10,000 calo. Đây là một con số cực kỳ lớn so với mức chuẩn của mỗi người là 2,000 – 2,5000 calo mỗi ngày. Nhưng bạn có nhận thấy hầu hết BJ vẫn giữ được cơ thể cân đối?

Thực tế, có rất nhiều phương pháp được áp dụng nhưng phổ biến nhất là duy trì tập luyện. Theo chia sẻ của Youtuber Banzz (Thánh ăn 6 múi xứ kim chi), anh dành 6-10 giờ hằng ngày để luyện tập đốt mỡ thừa và giữ cơ. Các BJ nữ thường sử dụng phương pháp nhịn ăn theo chu kỳ, nhịn ăn gián đoạn. Hoặc họ có thể sử dụng thực phẩm chức năng để đẩy nhanh quá trình đốt mỡ thừa. Tuy nhiên, những phương pháp này sẽ phản tác dụng nếu sử dụng trong thời gian dài.

Thời gian để sản xuất một video Mukbang

Chúng ta thường thấy độ dài video Mukbang dài từ 15 – 20 phút nhưng thời gian để hoàn thành có thể đến vài ngày. Bởi lẽ thức ăn không phải lúc nào cũng sẵn có. Để video thú vị hơn, nhiều youtuber phải đi đây đi đó để tìm những nguyên liệu mới. Không chỉ vậy, một video quay xong phải qua công đoạn chỉnh sửa trước khi đăng tải lên các kênh. Chính vì vậy, để hoàn thành một video hoàn chỉnh các BJ phải đầu tư rất nhiều thời gian.

Trào lưu đến từ sự cô đơn

Mặc dù trào lưu đã lan rộng khắp thế giới, nhưng Mukbang vẫn thịnh hành nhất tại Hàn Quốc. Trào lưu này tiềm ẩn một hội chứng nguy hiểm đang âm thầm lan rộng trong giới trẻ Hàn Quốc – Sự cô đơn. Điều này dễ nhận ra khi giới trẻ Hàn Quốc đang có xu hướng theo đuổi lối sống Honjok (혼족). Nó khác xa với văn hóa Uri (우리) đặc trưng của người Hàn Quốc.

Những áp lực tài chính, xã hội khiến con người dần xa cách với xã hội. Họ bắt đầu tìm kiếm những điều có thể an ủi, chữa lành cho bản thân mình. Vì vậy, sau một ngày mệt mỏi, họ thường tự chuẩn bị cho mình một bữa ăn và xem video Mukbang để tận hưởng trọn vẹn mà không phải để ý đến những người xung quanh.

Những nỗi niềm riêng của các BJ Mukbang

Bất kỳ trào lưu nào, hành động nào cũng có hai mặt tích cực và tiêu cực. Và hiển nhiên, trào lưu Mukbang cũng không ngoại lệ. Điều đầu tiên mà các BJ phải đánh đổi chính là sức khỏe. Đằng sau mức thu nhập khủng là tiềm ẩn những căn bệnh nguy hiểm như béo phì, viêm loét bao tử… Thậm chí có người phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch

Không chỉ vậy, họ luôn phải làm việc trước áp lực của dư luận. Một video Mukbang được đăng tải sẽ tiếp cận đến một lượng lớn khán giả. Bên cạnh được ủng hộ, khen ngợi thì cũng khó tránh khỏi những bình luận ác ý, mỉa mai. Các hành động như cắt ghép video, giấu diếm quảng cáo, đổ bỏ thức ăn… sẽ khiến dư luận phẫn nộ. Những “anh hùng bàn phím bảo” bắt đầu tấn công các Youtuber. Nhiều Youtuber thậm chí đã phải điều trị tâm lý và dừng công việc vì áp lực của dư luận.

Dù đã hơn 1 thập kỷ nhưng trào lưu Mukbang vẫn đang chiếm sóng hầu hết các kênh giải trí điện tử. Cũng như làn sóng Hallyu, Mukbang không chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân, tổ chức mà còn quảng bá hình ảnh văn hóa ẩm thực của xứ sở kim chi. Hiện nay, các video Mukbang đã được thực hiện với nhiều nội dung đa dạng và lành mạnh hơn. Nó phù hợp với nhu cầu “Sống khỏe, sống xanh” của con người sau đại dịch Covid 19. Từ đó có thể thấy rằng, cần có sự thay đổi từ người sáng tạo nội dung và khán giả để một trào lưu có thể mang lại lợi ích cho xã hội